Moeten is machteloosheid
Het woord ‘moet’, ik hoor het mezelf en mensen om me heen regelmatig zeggen; ik moet boodschappen doen, ik moet op tijd naar bed, ik moet naar die verjaardag, ik moet mild zijn naar mezelf…. “Ik moet…” een begin van een zin die gebakken in ons taalgebruik zit. Nadat iemand deze woorden heeft gebruikt komt vaak de reactie “je moet niet, je mag”. Een paradox als je het mij vraagt, want ik moet dus niet meer moeten ik moet mogen. Waarin het woord ‘moet’ dus blijft bestaan.
Een tijdje geleden door een training die ik volgde kwam er nieuw perspectief op het woord ‘moet’. Ik kreeg begrip rondom het woord en ben daar mee gaan experimenteren.
Laten we dus eens verder kijken naar het woord ‘moet’, want wat gebeurt er eigenlijk rondom dit woord, wat houdt het in en hoe kan het anders?
Zeg maar eens tegen jezelf:
- Ik moet werken
- Ik moet afwassen
- Ik moet sporten
- Ik moet de hond uitlaten
- Ik moet lief zijn voor mezelf
Wat ervaar jij als je dit zegt?
Als ik dit zeg ervaar ik een zwaarte, ik voel een soort sleur, het voelt strak en beklemmend, ik voel weerstand en ik merk dat ik mezelf vooruit moet duwen. Het doet me denken aan de uitspraak ‘trekken aan een dood paard’. Het is onbegonnen werk om te trekken aan iets wat niet uit zichzelf beweegt.
En dat is waar ‘moeten’ over gaat.
Let’s deep dive in het woord ‘moet’…
Wat is moeten eigenlijk?
In het woord ‘moeten’ is amper spraken van een interne motivatie een interne ja, een eigen beweging. Het komt niet echt uit jezelf, het beweegt niet uit zichzelf – zoals bij ‘trekken aan een dood paard’.
Als we verder kijken, is het voelbaar dat wanneer er iets moet er geen keuze en geen regie is. Je wordt als het ware gedwongen iets te doen (wat niet altijd betekent dat deze dwang door een ander is). Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar wanneer ik gedwongen word iets te doen gaan bij mij de hakken in het zand, ga ik met weerstand het toch maar doen of kan ik me er maar moeilijk toe zetten. Zwaar en slopend is dat dan, als je het mij vraagt.
In dit moeten waar de keuze is vergaan, de regie er niet is, is ook het Ik niet in beeld en heb je geen zeggenschap, geen inspraak. Je hebt als het ware de touwtjes niet in handen en kunt niet ingrijpen. Je wordt slachtoffer door het moeten. Moeten is dus machteloosheid, je kunt er niets aan doen, je hebt de macht verloren.
In de Van Dale wordt ‘moeten’ omschreven als ‘verplichting’. Het woord ‘moeten’ klinkt voor mij ook als iets dat is opgelegd. (ongeschreven) regels, vanuit jezelf, vanuit de omgeving waarin je leeft en vanuit daar waar je bent opgegroeid. Denk maar aan:
Werken moet je gewoon doen, want anders kun je niet leven.
Een uitspraak die ik nog wel eens om me heen hoor. In deze uitspraak komt naar voren dat er weinig tot geen keuzevrijheid is. Menig mens zal ervaren niets anders te kunnen doen dan te werken om te kunnen leven. En zo ben je machteloos, je hebt alleen de keuze te leven of niet te leven, dus geen keus?
Het is een extreem voorbeeld, want hoe zit dit dan met sporten, met de hond uitlaten en met de afwas? Ondanks dat het hierin niet gaat over leven en dood zoals met werken, komt ook in deze varianten naar voren dat het gaat over een gebrek aan keuze(vrijheid). Maar, dit gaat verder dan alleen dat. Want wie zegt dat jij de afwas moet doen en dat je moet sporten?
Wie dat zegt, later meer hierover in een ander blog over geïnternaliseerde stemmen.
Laten we eens gaan spelen met ‘moet’…
In de afgelopen dagen speelde ik met het woord ‘moeten’. Om te beginnen kunnen we het woord vervangen met ‘mag’, denk maar aan de reactie die men veelal krijgt wanneer men zegt iets te moeten; “je moet niet, je mag”.
Wanneer ik het woord simpelweg vervang met ‘mag’ verandert er iets maar eigenlijk ook niets. Er komt keuzevrijheid. Maar wanneer ik het alleen vervang in de taal, van moet mag maken, gebeurt er iets geks. Er ontstaat ruimte, maar een ruimte waar niets mee gedaan wordt, dat is verandering zonder inhoudt. Want ‘moet’ met ‘mag’ vervangen betekent dat ik keuzevrijheid krijg waar niet bij stil is gestaan, die niet is ervaren en niet is ingevuld. Door het alleen te vervangen met ‘mag’ blijft het ‘moet’ want men is zich niet bewust van de keuze en kiest nog steeds niet; ik mag dat doen terwijl ik dat nog steeds moet doen.
‘Moet’ met ‘mag’ vervangen betekent dat ik mag maar niet dat
ik dat doorvoeld heb, dat ik er stil bij heb gestaan.
Maar hoe dan verder?
We gebruiken het voorbeeld: Ik moet werken.
Als we stil staan bij het moeten werken en onszelf de vraag stellen ‘wat wil ik?’ dan komt er verandering. Want, wat wil ik?
In één klap krijg je de regie en verantwoordelijkheid terug. Het slachtofferschap wordt opgegeven en de machteloosheid valt weg door deze woorden. Tenzij je blijft hangen in bijv. jammerende gevoelens als het kan niet anders, waarbij schuld of het probleem in zijn geheel naar iets of iemand anders dan bij jezelf wordt geschoven. Dan blijf je (en maak je jezelf) slachtoffer.
Als je gaat ervaren dat je wilt werken omdat je wilt leven zit daar zo veel meer eigen kracht in dan in dit moeten zonder bewust te zijn van of je dit wilt of niet. Het trekken aan een dood paard valt weg, het paard gaat uit zichzelf bewegen (het gaat weer leven).
Andere vragen die je jezelf kunt stellen zijn vragen als: moet ik dit echt? Van wie moet ik dit? Wat vind ik? En daarbij kun je ook kijken naar mogelijkheden, welke opties er zijn: je hart volgen en thinking outside the box. Zoals Byron Katie zo mooi zegt: “Is het waar?”
Jezelf deze vragen stellen zorgt ervoor dat je wakkerder bent en bewuster wordt.
Consequenties & verantwoordelijkheid
Wanneer je ervaart dat je niet wilt werken maar wel wilt leven heb je de consequenties te nemen van de keuze die je daar dan in maakt; ik werk wel omdat ik wil leven, of ik werk niet en dat heeft gevolgen voor mijn leven. (Waarnaast het uiteraard interessant is te kijken naar het waarom je niet wilt werken.) Hetzelfde geldt voor andere voorbeelden, zoals ‘ik moet de afwas doen’ en ‘ik moet lief zijn voor mezelf’…: en wat wil ik? Je kunt gaan ervaren wat je wilt, keuzes maken en de consequenties nemen. Ik ga de afwas niet doen omdat ik daar nu geen zin in heb, de consequentie is dan dat de afwas blijft staan en zich hoogst waarschijnlijk opstapelt. Wellicht voel je er rot over dat die afwas er nog is… Dat zijn dus de consequenties.
Zo neem je verantwoordelijkheid voor de keuzes die je maakt en dat zorgt ervoor dat je kapitein bent van jouw schip. Regie.
Je kunt gaan jammeren dat het zo oneerlijk is en het leven belachelijk in elkaar steekt etc. etc. besef je dan wel dat je jezelf daar juist machteloos en slachtoffer mee maakt. Dat mag natuurlijk (en is soms ook echt heel fijn!) en dat kan ook een bewuste keuze zijn. Maar jij bent verantwoordelijk voor jouw leven, althans, voor de dingen waarover je verantwoordelijk kunt zijn. Er zijn altijd aspecten waar je geen invloed op hebt, zoals het weer, en daarin is het aan jou hoe je er mee om gaat. Word je chagrijnig omdat het regent of trek je de regenlaarzen aan en dans je in de plassen? Ook dat is weer aan jou!
Samenvattend…
Moeten. Voor een groot deel gaat het over bewustzijn, wat betekent dat je ervan bewust bent wat je doet, wat je wilt en daar dus stil bij staat, keuzes in maakt en de consequenties ervan draagt. Zo krijg je de regie terug, kom je uit machteloosheid en uit het slachtofferschap. Als kers op de taart kom je dichter bij jezelf en jouw levenspad omdat je meer stilstaat bij wat jij wilt en wellicht daar ook naar handelt…
Ga er maar eens mee spelen, laat je verassen door hoe het voor jou is, wat je ervaart en wat het je brengt.
Veel plezier met moet, mag en ik wil…!
Liefs Rachel
Moeten is machteloosheid
Het woord ‘moet’, ik hoor het mezelf en mensen om me heen regelmatig zeggen; ik moet boodschappen doen, ik moet op tijd naar bed, ik moet naar die verjaardag, ik moet mild zijn naar mezelf…. “Ik moet…” een begin van een zin die gebakken in ons taalgebruik zit. Nadat iemand deze woorden heeft gebruikt komt vaak de reactie “je moet niet, je mag”. Een paradox als je het mij vraagt, want ik moet dus niet meer moeten ik moet mogen. Waarin het woord ‘moet’ dus blijft bestaan.
Een tijdje geleden door een training die ik volgde kwam er nieuw perspectief op het woord ‘moet’. Ik kreeg begrip rondom het woord en ben daar mee gaan experimenteren.
Laten we dus eens verder kijken naar het woord ‘moet’, want wat gebeurt er eigenlijk rondom dit woord, wat houdt het in en hoe kan het anders?
Zeg maar eens tegen jezelf:
- Ik moet werken
- Ik moet afwassen
- Ik moet sporten
- Ik moet de hond uitlaten
- Ik moet lief zijn voor mezelf
Wat ervaar jij als je dit zegt?
Als ik dit zeg ervaar ik een zwaarte, ik voel een soort sleur, het voelt strak en beklemmend, ik voel weerstand en ik merk dat ik mezelf vooruit moet duwen. Het doet me denken aan de uitspraak ‘trekken aan een dood paard’. Het is onbegonnen werk om te trekken aan iets wat niet uit zichzelf beweegt.
En dat is waar ‘moeten’ over gaat.
Let’s deep dive in het woord ‘moet’…
Wat is moeten eigenlijk?
In het woord ‘moeten’ is amper spraken van een interne motivatie een interne ja, een eigen beweging. Het komt niet echt uit jezelf, het beweegt niet uit zichzelf – zoals bij ‘trekken aan een dood paard’.
Als we verder kijken, is het voelbaar dat wanneer er iets moet er geen keuze en geen regie is. Je wordt als het ware gedwongen iets te doen (wat niet altijd betekent dat deze dwang door een ander is). Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar wanneer ik gedwongen word iets te doen gaan bij mij de hakken in het zand, ga ik met weerstand het toch maar doen of kan ik me er maar moeilijk toe zetten. Zwaar en slopend is dat dan, als je het mij vraagt.
In dit moeten waar de keuze is vergaan, de regie er niet is, is ook het Ik niet in beeld en heb je geen zeggenschap, geen inspraak. Je hebt als het ware de touwtjes niet in handen en kunt niet ingrijpen. Je wordt slachtoffer door het moeten. Moeten is dus machteloosheid, je kunt er niets aan doen, je hebt de macht verloren.
In de Van Dale wordt ‘moeten’ omschreven als ‘verplichting’. Het woord ‘moeten’ klinkt voor mij ook als iets dat is opgelegd. (ongeschreven) regels, vanuit jezelf, vanuit de omgeving waarin je leeft en vanuit daar waar je bent opgegroeid. Denk maar aan:
Werken moet je gewoon doen, want anders kun je niet leven.
Een uitspraak die ik nog wel eens om me heen hoor. In deze uitspraak komt naar voren dat er weinig tot geen keuzevrijheid is. Menig mens zal ervaren niets anders te kunnen doen dan te werken om te kunnen leven. En zo ben je machteloos, je hebt alleen de keuze te leven of niet te leven, dus geen keus?
Het is een extreem voorbeeld, want hoe zit dit dan met sporten, met de hond uitlaten en met de afwas? Ondanks dat het hierin niet gaat over leven en dood zoals met werken, komt ook in deze varianten naar voren dat het gaat over een gebrek aan keuze(vrijheid). Maar, dit gaat verder dan alleen dat. Want wie zegt dat jij de afwas moet doen en dat je moet sporten?
Wie dat zegt, later meer hierover in een ander blog over geïnternaliseerde stemmen.
Laten we eens gaan spelen met ‘moet’…
In de afgelopen dagen speelde ik met het woord ‘moeten’. Om te beginnen kunnen we het woord vervangen met ‘mag’, denk maar aan de reactie die men veelal krijgt wanneer men zegt iets te moeten; “je moet niet, je mag”.
Wanneer ik het woord simpelweg vervang met ‘mag’ verandert er iets maar eigenlijk ook niets. Er komt keuzevrijheid. Maar wanneer ik het alleen vervang in de taal, van moet mag maken, gebeurt er iets geks. Er ontstaat ruimte, maar een ruimte waar niets mee gedaan wordt, dat is verandering zonder inhoudt. Want ‘moet’ met ‘mag’ vervangen betekent dat ik keuzevrijheid krijg waar niet bij stil is gestaan, die niet is ervaren en niet is ingevuld. Door het alleen te vervangen met ‘mag’ blijft het ‘moet’ want men is zich niet bewust van de keuze en kiest nog steeds niet; ik mag dat doen terwijl ik dat nog steeds moet doen.
‘Moet’ met ‘mag’ vervangen betekent dat ik mag maar niet dat
ik dat doorvoeld heb, dat ik er stil bij heb gestaan.
Maar hoe dan verder?
We gebruiken het voorbeeld: Ik moet werken.
Als we stil staan bij het moeten werken en onszelf de vraag stellen ‘wat wil ik?’ dan komt er verandering. Want, wat wil ik?
In één klap krijg je de regie en verantwoordelijkheid terug. Het slachtofferschap wordt opgegeven en de machteloosheid valt weg door deze woorden. Tenzij je blijft hangen in bijv. jammerende gevoelens als het kan niet anders, waarbij schuld of het probleem in zijn geheel naar iets of iemand anders dan bij jezelf wordt geschoven. Dan blijf je (en maak je jezelf) slachtoffer.
Als je gaat ervaren dat je wilt werken omdat je wilt leven zit daar zo veel meer eigen kracht in dan in dit moeten zonder bewust te zijn van of je dit wilt of niet. Het trekken aan een dood paard valt weg, het paard gaat uit zichzelf bewegen (het gaat weer leven).
Andere vragen die je jezelf kunt stellen zijn vragen als: moet ik dit echt? Van wie moet ik dit? Wat vind ik? En daarbij kun je ook kijken naar mogelijkheden, welke opties er zijn: je hart volgen en thinking outside the box. Zoals Byron Katie zo mooi zegt: “Is het waar?”
Jezelf deze vragen stellen zorgt ervoor dat je wakkerder bent en bewuster wordt.
Consequenties & verantwoordelijkheid
Wanneer je ervaart dat je niet wilt werken maar wel wilt leven heb je de consequenties te nemen van de keuze die je daar dan in maakt; ik werk wel omdat ik wil leven, of ik werk niet en dat heeft gevolgen voor mijn leven. (Waarnaast het uiteraard interessant is te kijken naar het waarom je niet wilt werken.) Hetzelfde geldt voor andere voorbeelden, zoals ‘ik moet de afwas doen’ en ‘ik moet lief zijn voor mezelf’…: en wat wil ik? Je kunt gaan ervaren wat je wilt, keuzes maken en de consequenties nemen. Ik ga de afwas niet doen omdat ik daar nu geen zin in heb, de consequentie is dan dat de afwas blijft staan en zich hoogst waarschijnlijk opstapelt. Wellicht voel je er rot over dat die afwas er nog is… Dat zijn dus de consequenties.
Zo neem je verantwoordelijkheid voor de keuzes die je maakt en dat zorgt ervoor dat je kapitein bent van jouw schip. Regie.
Je kunt gaan jammeren dat het zo oneerlijk is en het leven belachelijk in elkaar steekt etc. etc. besef je dan wel dat je jezelf daar juist machteloos en slachtoffer mee maakt. Dat mag natuurlijk (en is soms ook echt heel fijn!) en dat kan ook een bewuste keuze zijn. Maar jij bent verantwoordelijk voor jouw leven, althans, voor de dingen waarover je verantwoordelijk kunt zijn. Er zijn altijd aspecten waar je geen invloed op hebt, zoals het weer, en daarin is het aan jou hoe je er mee om gaat. Word je chagrijnig omdat het regent of trek je de regenlaarzen aan en dans je in de plassen? Ook dat is weer aan jou!
Samenvattend…
Moeten. Voor een groot deel gaat het over bewustzijn, wat betekent dat je ervan bewust bent wat je doet, wat je wilt en daar dus stil bij staat, keuzes in maakt en de consequenties ervan draagt. Zo krijg je de regie terug, kom je uit machteloosheid en uit het slachtofferschap. Als kers op de taart kom je dichter bij jezelf en jouw levenspad omdat je meer stilstaat bij wat jij wilt en wellicht daar ook naar handelt…
Ga er maar eens mee spelen, laat je verassen door hoe het voor jou is, wat je ervaart en wat het je brengt.
Veel plezier met moet, mag en ik wil…!
Liefs Rachel